Valkenswaard was de eerste plaats in Nederland die door de oprukkende Britse troepen tijdens de operatie Market-Garden werd bevrijd. Tijdens de Britse opmars in september 1944 werd er hevig gevochten in de bossen rondom Valkenswaard. De meeste van de graven van Valkenswaard War Cemetery zijn afkomstig van Britse militairen die gesneuveld zijn bij deze gevechten.
De Britten kenden speciale diensten om zorg te dragen voor de gesneuvelden:
- Grave Registration Units (GRU’s)
Deze dienst droeg zorg voor het markeren van veldgraven inclusief het vastleggen van namen voor zover mogelijk. Dat gebeurde meestal kort na de bevrijding door leger-aalmoezeniers.
- Grave Concentration Units (GCU’s)
De dienst verzorgde het vervoer van de stoffelijke resten van de plek van de noodbegraving, van plaatselijke kerkhoven en begraafplaatsen en de berging van stoffelijke resten van neergestorte vliegtuigen naar zogenaamde ‘concentration cemeteries’. Het eerste veld werd daarvoor kort na de invasie ingericht bij Bayeux.
- Missing Research & Enquiry Service (MR&ES), onderverdeeld in een aantal MR&EU’s (Units).
Tot 1952 functioneerde deze dienst die zich bezig hield met de opsporing van vermisten.
Inrichting erevelden, geen repatriëring.
In het voorjaar van 1945, nog vóór de Duitse capitulatie, bepaalden de geallieerden dat zij de gesneuvelde militairen wilden concentreren op definitieve geallieerde begraafplaatsen. Van repatriëring werd nadrukkelijk afgezien.
De Nederlandse Chef Staf Militair Gezag schreef daarover op 17 april 1945 een circulaire aan alle burgemeesters waarin hij meedeelt dat hij de Begraafwet voor deze categorie van lijken buiten werking stelt, met uitzondering van artikel 16 lid 1. (verbod tot begraven in kerken en tenminste 50 meter buiten de bebouwde kom)
Verder deelt hij mee dat de geallieerde militaire autoriteiten zonder vergunning van de Nederlandse autoriteiten de lijken van militairen mogen opgraven en overbrengen naar oorlogskerkhoven. En verder verzoekt hij de gemeentebesturen alle medewerking te verlenen aan de geallieerde autoriteiten.
Overeenkomst
Om de status en het beheer van de oorlogsgraven van militairen uit de Gemenebestlanden te regelen sloten het Koninkrijk der Nederlanden en de Landen van het Britse Gemenebest op 10 juli 1951 in Den Haag een overkomst af.
De Nederlandse regering verplicht zich ertoe de gronden te verwerven die nodig zijn als begraafplaats en stelt die kosteloos ter beschikking aan de CWGC. In eerste instantie voor de termijn van 50 jaren, maar verder wordt die verlengd zolang dat noodzakelijk is.
Zonder toestemming van de CWGC mogen geen stoffelijke resten worden opgegraven of verwijderd van de begraafplaatsen en de Nederlandse regering neemt op zich om bij de plaatselijke autoriteiten te bevorderen daar ook geen toestemming voor te geven.
De CWGC zal de begraafplaatsen mogen aanleggen, omheinen en beheren, maar moet zich wel houden aan de Nederlandse wetgeving.
Het ereveld aan de Luikerweg
Wanneer de begraafplaats is aangelegd blijft tot op de dag van vandaag met een waas omgeven. Uit een brief van 20 maart 1945 waarin H. Heethuis, de waarnemend groepscommandant van de Koninklijke Marechaussee in Bergeijk, de burgemeester informeert over de toestand van de noodbegravingen blijkt dat langs de rijksweg Valkenswaard-Lommel nog 17 noodgraven liggen van gesneuvelde Britten. Hij vermeldt een groep van 15 lijken op het erf van F. Slenders, één op het perceel van Jac. Martens en één op het perceel van Joosten. Het is daarmee niet waarschijnlijk dat het ereveld er toen al was.
Bij brief van 2 mei 1945 laat de burgemeester van Valkenswaard aan de Chef Staf Militair Gezag in elk geval weten dat er inmiddels een centrale begraafplaats voor gesneuvelde geallieerde militairen, -een ‘Britisch Cemetery’-, is opgericht en dat een begin is gemaakt met het overbrengen van lijken.
Er bestaat nog wel een foto van een “officiële ingebruikname” die dan soms gedateerd wordt op 17 september 1944, maar die datum kan niet kloppen.
Uit deze feiten kan voorzichtig worden geconcludeerd dat de aanleg in april/mei 1945 heeft plaatsgevonden. De keuze van de plaats blijft een vraagteken. Misschien bevonden zich op deze plek ook al een of meerdere noodgraven.
De aanlegstructuur is afwijkend van de meeste Britse erevelden waarbij de graven met het gezicht naar de ingang zijn gericht. Hier is de ingang als het ware aan de zijkant gepositioneerd.
Van de 222 graven zijn er 220 van het Britse leger (6 hiervan zijn niet geïdentificeerd) en 2 van de Royal Air Force.
Oorspronkelijk stonden er houten kruisen die later vervangen zijn door stenen die vervaardigd zijn uit Portlandsteen afkomstig van de Engelse zuidkust. Het model is uniform voor alle Britse erevelden. Op de foto zien we nog de houten kruisen en deze foto stamt waarschijnlijk uit het jaar 1946.
In die tijd zorgden burgers van Valkenswaard voor het onderhoud van de graven door een graf te adopteren. Ook de scouting had een eigen graf waar ze voor zorgden.
Elk jaar vinden hier twee herdenkingen plaats: op 4 mei en op 17 september, de dag dat Valkenswaard werd bevrijd.
Het ereveld ligt op de gemeentegrens met Bergeijk en dus in twee gemeenten.
De begraafplaats wordt beheerd door de Commonwealth War Graves Commission.(CWGC)
De begraafplaatsen van de CWGC werden ontworpen door enkele van de meest vooraanstaande architecten van hun tijd. Voor zover mogelijk wordt gestreefd naar behoud van het oorspronkelijk ontwerp.
Op alle graven van Commonwealth slachtoffers staat een eenvoudige standaard grafsteen, ongeacht rang, ras of geloof. Bovenaan iedere grafsteen is het nationale embleem of het insigne van het krijgsmachtonderdeel of regiment gegraveerd, gevolgd door rang, naam, eenheid, sterfdatum, leeftijd en, gewoonlijk, ook een religieus embleem.
wp-image-300″ src=”http://www.opdenrosheuvel.nl/wordpress/wp-content/uploads/2015/09/IMG_4235.jpg” alt=”IMG_4235″ width=”260″ height=”347″> Cross of sacrifice
Cross of Sacrifice
Het Cross of Sacrifice is een herdenkingskruis dat terug te vinden is op honderden militaire begraafplaatsen van de CWGC. Het kruis werd ontworpen door Sir Reginald Blomfield en is meestal terug te vinden op begraafplaatsen met 40 graven of meer. Het is een vrijstaand wit kalkstenen Latijns kruis op een achthoekige basis. De grootte van het kruis varieert van 4 tot 9 meter en op de voorkant van het kruis is meestal een bronzen zwaard bevestigd. Op grote begraafplaatsen, maar niet hier,
bevindt zich meestal ook een Stone of Remembrance.
Wie liggen hier begraven?
Zoals op alle erevelden van de CWGC bevindt zich op de begraafplaats naast een bezoekersregister ook een lijst van de overledenen. De lijst is ook te raadplegen op de website van de CWGC. Die is te zien door te klikken op de onderstaande link:
Waar kwamen de slachtoffers vandaan?
Van een aantal gesneuvelden is na te gaan van welke noodbegraafplaatsen ze naar hier werden overgebracht.
Meerveldhoven (Veldhoven)
Noodgraven van gesneuvelde Britten in Meerveldhoven aan de Van Vroonhovenlaan, die toen Casparlaan heette, naast het patronaat.
Len Hart, kwartiermaker van het 23e veldhospitaal van de 15e Schotse divisie maakte er een foto van.
Oerle (Veldhoven)
Op 17 en 18 september 1944 werd een smalle corridor tussen de Belgische grens Son bevrijd. Aan de flanken daarvan werd nog enkele dagen flink strijd geleverd. Het gevecht om vliegveld Welschap speelde zich voor een deel af bij de Scherpenering. In Oerle werd een noodhospitaal ingericht en de slachtoffers kregen een noodbegraving achter het plaatselijk kerkhof.
Naam | gesneuveld | onderdeel | functie | Overgebracht naar | |
1 | Bushaway, Edward John | zondag 24 september 1944 | Oxford and Bucks Light Infantry | private | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
2 | Grocutt, Arthur | donderdag 21 september 1944 | Oxford and Bucks Light Infantry | private | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
3 | Rowan, Edward | zaterdag 23 september 1944 | Royal Welch Fusiliers | fusilier | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
4 | Hammersley, Denis George | donderdag 21 september 1944 | Oxford and Bucks Light Infantry | private | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
5 | Bird, Robert Thomas | donderdag 21 september 1944 | Oxford and Bucks Light Infantry | lance corporal | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
6 | Hume, Henry Arthur | donderdag 21 september 1944 | Royal Welch Fusiliers | fusilier | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
7 | Gibson, George | donderdag 21 september 1944 | Royal Welch Fusiliers | fusilier | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
8 | Morgan, Ernest Ronald | donderdag 21 september 1944 | Royal Welch Fusiliers | corporal | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
9 | Moriarty, John | donderdag 21 september 1944 | Royal Welch Fusiliers | fusilier | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
10 | Roberts, Iorweth Glyn | woensdag 27 september 1944 | Royal Welch Fusiliers | lance serjeant | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
11 | Macilhinney, Andrew | vrijdag 29 september 1944 | Oxford and Bucks Light Infantry | warrant officer class II | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
12 | Moore, William J.L. | zondag 1 oktober 1944 | Royal Welch Fusiliers | Royal Welch Fusiliers | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
13 | Mitchell, Arthur John | donderdag 3 oktober 1944 | Royal Welch Fusiliers | fusilier | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
14 | Woollven, Norman Henry | maandag 2 oktober 1944 | Queen’s Own Royal West Kent Regiment | lieutenant | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
15 | Woodward, Douglas Frederick | donderdag 21 september | Oxford and Bucks Light Infantry | corporal | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
16 | Murphy,Patrick | zaterdag 23 september 1944 | Royal Welch Fusiliers | serjeant | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
17 | Pritchard, Richard John | zaterdag 23 september 1944 | Royal Welch Fusiliers | fusilier | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
18 | Davies, John Gwynoro | donderdag 21 september | Royal Welch Fusiliers | fusilier | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
19 | Rushton, John | donderdag 21 september | Royal Welch Fusiliers | fusilier | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
20 | Tate, George J. | donderdag 21 september | Royal Welch Fusiliers | Lance corporal | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
21 | Parsons, George Alfred | donderdag 21 september | Oxford and Bucks Light Infantry | corporal | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
22 | Compton, Dallas Richard | donderdag 21 september | Oxford and Bucks Light Infantry | private | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
23 | Ross, William Downie | zondag 1 oktober 1944 | Royal Welch Fusiliers | fusilier | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
24 | Price, Willie John | woensdag 4 oktober | Royal Welch Fusiliers | serjeant | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
25 | White, Ronald | woensdag 4 oktober | Royal Welch Fusiliers | fusilier | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
bron: RHCe, archief gemeentebestuur Veldhoven 1946-1979, inv. 531
Bergeijk
Vroeg in de middag van de 17e september 1944 begaf het invasieleger zich op Nederlands grondgebied. Kort na de grenspassage, nog op grondgebied van de gemeente Bergeijk, ontstond een gewapend treffen met slachtoffers aan beide zijden tot gevolg. De Duitse veldgraven lagen meer verspreid, maar de Britten werden bijeengebracht en voorlopig begraven bij de boerderij van Slenders aan de Barrier.
In Bergeijk, bij de Hofkerk, werden in september 1944 of kort daarna 24 Britse militairen begraven. Aanvankelijk werd alleen het stoffelijk overschot van Ronald White overgebracht naar hier en in rij E I herbegraven. Het liet zich aanzien dat de 23 overige gesneuvelden op het kerkhof in Bergeijk zouden blijven, maar begin november 1950 werden ze alsnog overgebracht en vormen samen de achterste rij ter weerszijden van het Cross of Sacrifice. Het hekwerk moest ervoor worden verplaatst.
Opvallend is dat Humphries werd overgebracht naar het ereveld in Nederweert.
Uit Bergeijk werden van het kerkhof bij de Hofkerk overgebracht:
Naam | gesneuveld | onderdeel | functie | Overgebracht naar | |
1 | Manley, Robert Percy | 22 september 1944 | Welch Regiment | private | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
2 | David, Kenneth | 22 september 1944 | Welch Regiment | private | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
3 | Jones, Trevor Isaac | 22 september 1944 | Welch Regiment | lance serjeant | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
4 | Court, Thomas | 22 september 1944 | Welch Regiment | private | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
5 | Stear, Arthur George | 24 september 1944 | Royal Artillery | lieutenant | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
6 | Markwell, Frank Eric
(Canadees) |
23 september 1944 | Reconnaissance Corps, R.A.C. | lieutenant | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
7 | Howorth, Raymond
(Canadees) |
23 september 1944 | Reconnaissance Corps, R.A.C. | lance corporal | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
8 | Hammond, William | 22 september 1944 | East Lancashire Regiment | private | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
9 | Butler, Kenneth William | 22 september 1944 | East Lancashire Regiment | private | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
10 | Gemmell, John Stanley | 22 september 1944 | East Lancashire Regiment | private | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
11 | Garbett, RRonald Arthur | 22 september 1944 | East Lancashire Regiment | private | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
12 | Lowes, Robert Dixon | 22 september 1944 | East Lancashire Regiment | corporal | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
13 | Humphries, Paul Silwood | 22 september 1944 | Welch Regiment | private | NEDERWEERT WAR CEMETERY |
14 | Seaton, Joseph Albert Ernest | 22 september 1944 | Welch Regiment | lance corporal | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
15 | Stelzle, Charles Frederick | 22 september 1944 | Welch Regiment | private | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
16 | Peters, John William | 22 september 1944 | Welch Regiment | corporal | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
17 | Whitby, Charles Arthur | 22 september 1944 | Welch Regiment | serjeant | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
18 | Whitehouse, Patrick Leslie | 22 september 1944 | East Lancashire Regiment | serjeant | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
19 | Mullin, Walter | 22 september 1944 | East Lancashire Regiment | private | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
20 | Kitchen, Norman | 22 september 1944 | East Lancashire Regiment | private | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
21 | Matheuw, Frederick | 22 september 1944 | East Lancashire Regiment | private | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
22 | Williams, Ellis Myrwdyn | 22 september 1944 | East Lancashire Regiment | private | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
23 | Moore, George Herbert | 22 september 1944 | East Lancashire Regiment | private | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
— | —————- | ————– | ——————– | ———— | ———————- |
24 | White, Ronald | 4 oktober 1944 | Royal Welch Fusiliers | fuselier | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
25 | Onbekend,
Ligging in de bossen van Wilreit |
onbekend | soldier R.E.C.C.E. Regt. | VALKENSWAARD WAR CEMETERY |
bron: RHCe, archief gemeentebestuur Bergeijk 1930-1969, inv. 38